Historia Oddziału Krakowskiego PTTK
ZARYS DZIAŁALNOŚCI ODDZIAŁU KRAKOWSKIEGO PTTK w latach 1951 – 1999
Zbigniew Kresek
Krystyna Szymonowicz
Janina Barbara Twaróg
Zbigniew Twaróg
Idea połączenia Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego z Polskim Towarzystwem Krajoznawczym istniała od zarania powstania Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Władysław Krygowski w opracowaniu „Dzieje Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego” pisze: „Gdy w 1906 r. powstało Polskie Towarzystwo Krajoznawcze, zostały z nim nawiązane przyjazne stosunki…”. Jednak formalnie z prośbą o nawiązanie bliższych stosunków korporacyjnych zwróciło się PTK do PTT pisemnie 21 czerwca 1907 r. Działania zmierzające do połączenia obu Towarzystw szczególnie usilnie prowadzone były w okresie międzywojennym. Jak pisze Wiesław A. Wójcik w opracowaniu „U źródeł genezy PTTK”: „koncepcja (połączenia) miała swoich zwolenników i przeciwników, zachowane dokumenty pozwalają jednak stwierdzić, że stroną mocniej dążącą do zjednoczenia i konsekwentnie dającą temu wyraz na różnych szczeblach organizacyjnych było Polskie Towarzystwo Krajoznawcze, podczas gdy Polskie Towarzystwo Tatrzańskie początkowo dosyć wyraźnie, później zaś niemal kategorycznie, dystansowało się od tej idei, by jednak pod koniec lat trzydziestych zwłaszcza tuż przed wybuchem wojny w 1939 r., skłaniać się ku niej coraz bardziej zdecydowanie”. w tej sprawie ustalono już konkretne działania i terminy, jednak realizacja została przerwana wybuchem wojny. Połączenie PTK i PTT, które nastąpiło 17 grudnia 1950 roku., cześć społeczeństwa, w tym i byłych członków PTTK, uważa, że miało charakter polityczny, że była to decyzja władz komunistycznych mająca na celu „… zniszczenie wszystkich zastanych po drugiej wojnie światowej struktur politycznych, gospodarczych i społecznych i utworzenie w ich miejsce nowych całkowicie tym władzom podporządkowanych.” (J. Baryła – „Po trzydziestoletniej przerwie. Reaktywowanie Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego i próby jego rejestracji w latach 1981-83”). Odpowiedzią na powyższe niech posłuży cytat z opracowania Wiesława A. Wójcika „U źródeł genezy PTTK”: „Nie negując prawdziwości cytowanego stwierdzenia w odniesieniu do wielu dziedzin Polskiego życia, także do turystyki i krajoznawstwa, wypada przecież zauważyć, że nie zawsze stosowanie zasady indukcji w interpretowaniu historii daje wyniki metodologicznie poprawne, i że należy czynić to z należytą ostrożnością, jak bowiem wiadomo, brak wiedzy o faktach na konkretnym etapie poznania historycznego wcale nie oznacza, iż nie może ona pojawić się później.” „Prawdą jest tedy, że idea zjednoczenia zmaterializowała się dopiero za czasów komunizmu, ale nieprawdą jest jakoby była ona importowanym wymysłem komunistów. Rodziła się ona bowiem i kształtowała przez lata w sposób naturalny i przyjęty w demokratycznym społeczeństwie, była po prostu logiczną i historyczną koniecznością, jej korzeni szukać należy nie w okresie tzw. Polski Ludowej, lecz niemal pół wieku wcześniej.”
Jak już wspomniano, 17 grudnia 1950 r. na Zjeździe Połączeniowym podjęto PTT z PTK w jedną organizację pod nazwą POLSKIE TOWARZYSTWO TURYSTYCZNO-KRAJOZNAWCZE. Pierwszym prezesem został wybrany Włodzimierz Reczek, zaś w skład Zarządu Głównego weszli z Krakowa: Walery Goetel, jako wiceprezes oraz Adam Alberti, Aleksander Boniecki, Tadeusz Kerc, Władysław Krygowski, Bohdan Małachowski i Władysław Milata.
W konsekwencji zmian organizacyjnych na szczeblu krajowym musiały nastąpić zmiany w terenie, w tym i w Krakowie. W dniu 26 stycznia 1951 r., w sali Instytutu Geograficznego UJ odbyło się ostatnie walne zebranie Oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w Krakowie, powołanego do życia 22 maja 1919 roku., a którego prezesem został prof. Ludomir Sawicki. Zebranie prowadził prof. Władysław Milata, prezes Oddziału, który informując o zjeździe połączeniowym w Warszawie podkreślił, iż „Polskie Towarzystwo Krajoznawcze pozostanie na zawsze w sercach działaczy tego Towarzystwa”. Oddział w dniu rozwiązania liczył 394 członków, w tym 43 przewodników. Na Zjeździe poinformowano o ukończeniu znakowania SZLAKU ORLICH GNIAZD, co z uznaniem i przejęciem wysłuchał inicjator wyznakowania SZLAKU, Kazimierz Sosnowski (zmarł w 1954 r.) mówiąc: „myślałem, że szlak ten zostanie wykonany długo po mojej śmierci, nie przypuszczałem że jeszcze za życia doczekam się jego całkowitej realizacji”. z protokołu Zjazdu wynika, że Oddziałowi Krakowskiemu PTK zlecono opracowanie dokumentacji prawnej i założeń projektowych DOMU TURYSTY, który miał stanąć w Krakowie w 1953 r. (DOM TURYSTY oddano do eksploatacji dopiero w 1963 r.). Zjazd podjął uchwałę o rozwiązaniu Oddziału PTK w Krakowie i przekształceniu go w Koło PTTK – obecne Koło Grodzkie.
W tej samej sali Instytutu Geograficznego w dniu 2 kwietnia 1951 r. odbył się I Organizacyjny Zjazd Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Zjazd otworzył były prezes Oddziału PTT w Krakowie – Wincenty Kwapiński, przewodniczył obradom Tadeusz Kerc, uczestnikami Zjazdu był m.in. zasłużeni działacze PTT i PTK: Kazimierz Sosnowski, Leopold Węgrzynowicz, Wiktor Medwecki, Ludwik Górski. Zjazd uchwalił program działalności na 1951 r. i wybrał Zarząd Oddziału, którego prezesem został Tadeusz Kerc. Data 2 kwietnia 1951 r. otwiera zatem okres działalności Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Turystyczno- Krajoznawczego, sukcesora wielkich tradycji i dorobku swych zasłużonych poprzedników – Oddziałów PTT i PTK w Krakowie.